De rechtbank in München heeft vandaag geoordeeld dat OpenAI, het bedrijf achter ChatGPT, bij het genereren van synthetische muziek, auteursrechtelijk beschermde werken reproduceert. De voorzittende rechter Elke Schwager heeft OpenAI bevolen schadevergoeding te betalen voor het gebruik van auteursrechtelijk beschermd materiaal.

Het is de eerste Europese uitspraak tegen een AI-bedrijf en kan een keerpunt betekenen in het debat over generatieve AI en auteursrechten. Sabam verwelkomt deze beslissing en roept beleidsmakers in België en Europa op om dringend werk te maken van een sluitend en helder wettelijk kader dat menselijke creatie beschermt in de digitale wereld waarin het gebruik van AI elke dag toeneemt.

Eerste Europese uitspraak

De rechtszaak tegen OpenAI werd aangespannen door GEMA, de Duitse auteursvereniging die meer dan 100.000 componisten en songwriters vertegenwoordigt in Duitsland en ruim twee miljoen rechthebbenden wereldwijd.

GEMA beschuldigt OpenAI van het ongeoorloofd gebruik van songteksten tijdens het verwerkingsproces van synthetische muziek in ChatGPT — zonder toestemming, transparantie over de gebruikte data of vergoeding aan de rechthebbenden.

De rechtbank volgt de redenering van GEMA en zet zo mogelijk een einde aan het ongelicentieerde gebruik van auteurswerken door technologiebedrijven.

Sabam pleit voor een ethisch digitaal ecosysteem

De Belgische auteursvereniging Sabam reageert hoopvol op de uitspraak.

“Wij roepen beleidsmakers, platformen, uitgevers en AI-ontwikkelaars op om een krachtig signaal te geven en dringend werk te maken van een sluitend juridisch kader,” zegt Steven De Keyser, CEO van Sabam. “Alleen zo maken we een verantwoord gebruik van artificiële intelligentie in de creatieve sector mogelijk.”

Sabam pleit voor:

• transparantie over de data die technologiebedrijven gebruiken om AI-systemen te trainen
• verplichte licenties voor AI-platformen
• eerlijke vergoedingen voor de makers van creatieve werken

“Broodroof van de creatieve sector”

“Voor Sabam is het ontoelaatbaar dat AI-bedrijven op de Belgische markt tools of producten aanbieden die getraind worden met het werk van onze leden — zonder hun toestemming of enige vorm van vergoeding. Dat is regelrechte broodroof van onze creatieve sector en een bedreiging voor lokaal talent,” benadrukt De Keyser.

Zonder aangepast beleid riskeren Belgische auteurs tegen 2030 jaarlijks tot 14 miljoen euro aan inkomsten uit auteursrechten te verliezen.

Daarom volgt Sabam de rechtszaken tegen AI-bedrijven in het buitenland aandachtig op en zal ze gepast reageren in het belang van haar leden.

Internationale golf van rechtszaken

De zaak tegen OpenAI staat niet op zichzelf. Het Duitse gerecht doet binnenkort ook uitspraak in een vergelijkbare procedure van GEMA tegen de Amerikaanse AI-muziekdienst Suno.

En ook de Deense auteursvereniging KODA kondigde zopas aan dat ze in naam van al haar leden een rechtszaak aanspant tegen Suno, na onweerlegbaar bewijs dat het platform zijn generatieve AI-model traint op basis van beschermd repertoire — waaronder muziek van Aqua, MØ en Christopher.

“Het is onaanvaardbaar dat we juridische stappen moeten zetten om Suno en vergelijkbare AI-diensten te laten betalen voor de muziek waarmee ze flink winst maken,” zegt Gorm Arildsen, CEO van KODA.

“Als de sector talent wil stimuleren, moet ze makers beschermen. Zij zijn het meest kwetsbaar voor de druk van big tech. Bij KODA weigeren we algoritmes onze culturele geschiedenis te laten bepalen.”